Op zoek naar Barnsteen, het goud van de westkust van Denemarken

Door Sabine Kuipers-van der Meer

Het mysterieuze oranje barnsteen spoelt regelmatig aan op de stranden van Denemarken. Wat is het, en waar kan je het vinden? Je leest het hier!

Meivakantie

Hemelvaart

De jongens showen hun gevonden barnsteen

Al eeuwenlang is de bevolking aan de westkust van Jutland gefascineerd door het doorzichtige oranje materiaal dat, vooral na een storm, aanspoelt op de stranden. Het wordt verwerkt in sieraden, en is daarom kostbaar.

Als je in Denemarken bent, kan je ook zelf naar barnsteen zoeken op de stranden. Maar om een beetje succes te hebben, moet je wel eerst weten wat het precies is.

Om er helemaal zeker van te zijn dat je iets vindt, doe dan mee aan een Barnsteen safari (in het Engels Amber Safari). Een leuke activiteit die op diverse plekken langs de kust gehouden wordt. Maar laten we bij het begin beginnen:

Wat is Barnsteen?

Zweedse bossen

Barnsteen is hard geworden hars van miljoenen jaren oud. De hars droop ooit uit de naaldbomen, en was dus vloeibaar. Onder druk (van bijvoorbeeld ijslagen in de ijstijd) is de hars versteend.

Barnsteen komt op verschillende plaatsen op de wereld voor. De barnsteen in Denemarken komt van bomen uit een prehistorisch bos, dat tussen 20 en 40 miljoen jaar geleden in het huidige Zweden en Finland bestond.

In de ijstijd duwden gletsjers landmassa met het barnsteen richting Polen en de Baltische staten. Smeltwater deed het in de rivieren zoals de Elbe terechtkomen, die het vervolgens naar de Deense en Duitse Noordzee vervoerden.

Barnsteen komt in verschillende kleuren voor. Die in Denemarken is vaak oranje, met varianten in geel en rood. Op andere plaatsen in de wereld zijn ook groene en blauwe varianten

Heet het niet Amber?

Sieraden gemaakt van barnsteen

Amber is de Engelse naam voor barnsteen. En met amber als kleur wordt ook het oranje/bruin van barnsteen bedoeld.

Maar de term amber is nogal verwarrend. In Nederland wordt met Amber namelijk het Ambergris uit de darmen van potvissen bedoeld. Dit zijn waarschijnlijk restanten van de inktvissen die potvissen eten. Het is wasachtig, maar heeft een grijze kleur.

Ambergris is ook kostbaar, vooral omdat het gebruikt wordt in parfums. Barnsteen wordt vooral voor juwelen en andere decoratie gebruikt.

We gaan Barnsteen zoeken!

Op zoek in het zand naar barnsteen oftewel amber

Uiteraard kan je zelf op de stranden van West-Jutland op zoek naar barnsteen. Kort na een storm heb je de meeste kans.

Maar het zoeken is best wel lastig. Daarom organiseert Jyllands Akvariet op verschillende plekken langs de kust Barnsteen safari's (in het Engels dus Amber safari's).

Jyllands Akvariet is eigenlijk een aquarium in Thyborøn. Maar zij bieden ook diverse andere activiteiten langs de Deense kust aan, zoals deze safari's.

De safari's worden jaarrond gehouden in Thyborøn, Houvig, en in Hvide Sande, waar wij eraan mee deden.

Hoe herken je barnsteen?

De gids geeft uitleg over waar je barnsteen kan vinden

Startpunt in Hvide Sande was bij OMHU, een winkel die gevonden plastic recyclet in verschillende producten. Op zich ook al een bezoek waard.

Voor we naar het strand gaan vertelt de gids over het ontstaan van barnsteen en hoe we het kunnen herkennen. De oranje kleur alleen is niet voldoende.

Barnsteen lijkt meer op plastic dan op steen. Het is licht doorzichtig, en heel licht van gewicht. Bijzonder is ook dat het brandbaar is!

De belangrijkste test is eigenlijk eenvoudig: neem een bakje zout water (zeewater dus) mee, en test of het gevonden materiaal blijft drijven. Zo ja: dan is het waarschijnlijk barnsteen.

De barnsteen safari, met vind-garantie!

Wat is amber (barnsteen en wat zijn stenen?

Na de uitleg vertrekken we naar het mooie strand van Hvide Sande om zelf op zoek te gaan. We zoeken eerst in het zand, maar dat blijkt lastiger dan gedacht. Slechts een enkeling vindt een minuscuul stukje echte barnsteen.

Onze gids strooit daarom wat extra barnsteen tussen stroken zeewier. Zo kunnen alle kinderen alvast wat barnsteen vinden. We zoeken ook weer verder langs de waterkant en testen iedere vondst in het bakje zeewater.

Helaas heeft het niet gestormd in de periode dat wij er waren. Dus onze vangst was mager.. 

Maar de gids doet het erg leuk. Ze maakt een spel waarbij we amber moeten zoeken tussen gewone stenen. En ze houdt voor de kinderen nog een hardloopwedstrijd met als prijs een groot stuk barnsteen.

Zo komt iedereen blij terug met een aantal kleine stukjes echte barnsteen!

Het Rav huis, oftewel Barnsteen museum

Barnsteen zoeken in het Rav Museum

Heb je nog niet genoeg gezien van het goud van de Deense westkust, of wil je er eerst meer van weten? Ga dan naar het Rav huis in Houvig, 2 kilometer ten noorden van de badplaats Søndervig.

Hier krijg je weer alle uitleg over barnsteen, maar dan nog uitgebreider. En ook hier kunnen kinderen in het zand zoeken naar dit goud. Extra leuk is het zoeken in het donker met een zaklamp: het barnsteen licht op!

In het Rav huis kan je ook meedoen aan de dagelijkse barnsteen workshops. Hier kan je van het zelf gevonden barnsteen leuke souveniertjes maken! Je eigen kunstwerk dus.

Barnsteen tentoonstelling in Tirpitz

Een insect gevangen in barnsteen

In het Rav huis kan je dus al zien wat er van barnsteen gemaakt kan worden. Maar een nog uitgebreidere tentoonstelling vind je in het Tirpitz museum in Blåvand, een stuk zuidelijker aan de westkust.

Hier ook weer veel uitleg over hoe barnsteen ontstaan is. En ook hoe insecten soms in de hars verstrikt raakten en nu in het barnsteen te zien zijn. Kinderen kunnen ze met een microscoop bekijken, erg leuk.

En dan zijn er ook prachtige creaties van barnsteen. Kunstenaars maken er allerlei mooie objecten van. Met als pronkstuk het Sydney Opera House, volledig van barnsteen!

Naast de barnsteen tentoonstelling is er nog veel meer te zien in de Tirpitz bunker, een overblijfsel uit de Tweede wereldoorlog. Lees er meer over in ons artikel over

Het Tirpitz museum

Gevonden barnsteen, klein maar fijn

Jawel, ik had ook barnsteen gevonden... klein maar fijn!

Voor meer informatie over West Jutland kan je de websites van Visit Vesterhavet en Visit Denmark bekijken. Of klik op de button voor het overzicht van onze blogs over diverse:

uitjes in West Jutland

Vind je deze pagina leuk? Klik op de knop hieronder!

(Zie je de knop niet? Log dan in op je Facebook account en/of geef Facebook toestemming om cookies te gebruiken)